کارشناسان و فعالان اقتصادی محتاطتر از آنچه انتظار میرود، برخورد میکنند. به محض رویارویی با این سوال که حوزه کاری پس از تحریم چه تغییری میکند، رو به پاسخهای کلی میآورند و تلاش میکنند نشان دهند قرار نیست توافق، تاثیری بر این بازارها داشته باشد.
بازار ارز، طلا و سکه و البته بورس
احتیاط بیش از حد کارشناسان در حالی است که بازار اظهارنظرها درباره آینده پساتحریم در کوچه بازار بسیار داغ است. برخی معتقدند همه بحرانها با تحریم از تن و بدن اقتصاد ایران شسته میشود و برخی دیگر بر این اعتقادند که ایران پس از تحریم تفاوت چندانی با قبل از آن نخواهد داشت. فرشاد مومنی، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه پیش از این هشدار داده بود که اگر وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم پس از توافق هستهای تفاوتی با وضعیت آنان قبل از توافق نداشته باشد، آن وقت است که فضا برای جولان تندروها باز میشود. «توافق»، «عدم توافق» و «تمدید»؛ این سه کلمه مدتهاست افکار عمومی را درگیر کرده است. در چنین شرایطی آیا میتوان باور کرد توافق هستهای در اقتصاد کشوری که مدتهاست درگیر رکود تورمی است، تاثیری به جا نگذارد؛ رکود تورمی قد اقتصاد را خمیده کرده و صنایع تولیدی، اتحادیهها و اصناف مختلف با هزینههای سرسام آور
دست و پنجه نرم میکنند.
دراین شرایط بسیاری امیدوارند که تلاش مذاکرهکنندگان برای دستیابی به توافق اینبار به نتیجه برسد. در شرایطی که حال و روز اقتصادی کشور خوب نیست، بازارهای سرمایهگذاری که روزگاری محل مناسبی برای سرمایهگذاری، کسب سود و جبران زیان بودند هم، این روزها از رکود، تردید و بلا تکلیفی رنج میبرند. در چنین شرایطی بیشتر سرمایههای سرمایهگذاران غیرریسکپذیر در بانکها جای میگیرند و بانک مطمئنترین بازار جهت کسب سود مطمئن و بدون دغدغه به حساب میآید.
۱- بورس
بورس که مهمترین بازار سرمایهگذاری به حساب میآید خیلی وقت است درگیر رکود شده است. رکودی که حاکی از تردید و نگرانی و عدم اعتماد سرمایهگذاران برای سرمایهگذاری و اوضاع نابسامان اقتصادی کشور است. خیلیها کلید حل مشکل بورس را تحریمها و مذاکرات هستهای میدانند. بورس هم نشان داده که همیشه چند روز قبل و بعد از مذاکرات واکنشهای عصبی به نتیجه مذاکرات هستهای نشان میدهد. آخرین واکنش هیجانی بورس به مذاکرات هستهای در نیمه فروردین ماه امسال بود که با توافق اولیه لوزان بازار با هیجانی مثبت ولی ناپایدار و زودگذر مواجه شد.
کمی بعد اما سهامداران راهی ساختمان شیشهای شدند تا صدای اعتراضشان را به گوش مسوولان برسانند. میپرسیدند چرا وضعیت این گونه است. بعد از لوزان شرایط بورس آن گونه پیش نرفت که انتظار میرفت.
۲- مسکن خفته در رکود
بازار مسکن همواره مورد توجه افکار عمومی است. سرمایهگذاری در این بازار سود بالایی را نصیب خیلیها کرده است اما رکودی که در چند سال اخیر به جان مسکن افتاده سبب کاهش قابل توجه ساخت و ساز شده است. حتی اهرم افزایش تسهیلات نیز نتوانست به کمک مسکن بیاید، بازار مسکن در روزهای داغ سال از سردی به لرز نشسته است.
در این شرایط که با فشار تورمی و گرانی قیمتها همراه شد، قدرت خرید مردم پایین آمد و سرمایهگذاران توانایی سرمایهگذاری در قیمتهای جدید را نداشتند و مجبور بودند اهداف خریدشان را با قدرت خریدشان همساز کنند. حالا امروز در حالی که چهار روز به تعیین تکلیف مذاکرات باقی مانده، به نظر میرسد بازار مسکن آنچنان که باید نگاهی امیدوارانه به مذاکرات هستهای ندارد. بر اساس تحلیلهای موجود در بازار مسکن، امسال در هر صورت چه توافق هستهای صورت گیرد و چه مذاکرات تمدید شود، تغییر خاصی اتفاق نمیافتد و تنها گزینه سوم که عدم توافق است، میتواند بر رکود حاکم بر بازار بیفزاید و سایه آن را بلندتر کند.
۳- ارز
دو سالی میشود که کسی برای سرمایهگذاری، راهی فردوسی نمیشود. ارز دیگر منبع چندان مطمئنی برای سرمایهگذاری نیست، بازاری که در سالهای قبل با شوک هیجانی در چند مقطع جهید، مدتهاست آرام مانده است. نوسانها آنقدر نیست که دندانگیر باشد. بالا گرفتن تحریمها و صدور قطعنامههای شورای امنیت علیه ایران سبب شد دلار امریکا از نردبان قیمت بالا برود و دو برابر، سه برابر و چهار برابر شود. دوران ارز چند نرخی دوباره از راه رسید. بررسیها نشان میدهد دلار آزاد روی ۳۳۰۰ تومان نوسان میکند و دلار رسمی به ۳۰۰۰ تومان نزدیک میشود. در حالی که به نظر میرسد دلار به سمت تک نرخی شدن حرکت میکند، کارشناسان معتقدند دولت اجازه نمیدهد دلار به زیر ۳۰۰۰ تومان سقوط کند؛ چرا که این اتفاق به تولید و اقتصاد کشور ضربه میزند.
کارشناسان بازار ارز معتقدند برداشته شدن تحریمها و توافق هستهای تاثیر قابل توجهی بر بازار ارز نخواهد داشت و قیمت دلار درهر شرایطی به زیر ۳۰۰۰ تومان سقوط نخواهد کرد.
این در حالی است که با عدم توافق هستهای یا تمدید مذاکرات، پیشبینی میشود قیمت دلار به صورت هیجانی چند روز افزایش پیدا کند ولی بعد از چند هفته با فروکش کردن هیجانها قیمت دلار به ثبات میرسد. بر این اساس ممکن است در صورت عدم توافق و بر اساس جو هیجانی ایجاد شده قیمت دلار به ۴۰۰۰ تومان هم نزدیک شود ولی در صورتی که اتفاق سیاسی خاصی نیفتد و شرایط بینالمللی در حوزه سیاسی و اقتصادی تغییر نکند دلار همچنان در کانال ۳۰۰۰ تومانی باقی میماند.
۴- طلا
بازار طلا این روزها شاید گزینه آخر سرمایهگذاران به حساب میآید. سکه از سکه افتاده است. بحران یونان اخیرا سبب شده که قیمت اونس جهانی طلا به کانال ۱۱۰۰ دلاری سقوط کند. در بازار داخلی ایران نیز با توجه به تاثیر قیمت جهانی بر فرمول قیمتگذاری طلا و سکه و ماه مبارک رمضان روند طلا مانند بازارهای جهانی نزولی بوده است. این در حالی است که در بازار امریکا، چین و کشورهای اسلامی این روزها تقاضای قابل توجهی برای خرید طلا دیده نمیشود. بررسی روند بازارهای جهانی طلا نشان میدهد که اونس در محدوده نوسانی هفته اخیر خود باقی میماند و تغییر چندانی نمیکند. به عقیده کارشناسان با نزدیک شدن به روزهای پایانی ماه رمضان معاملات طلا در کشورهای اسلامی افزایش پیداخواهد کرد و بدینترتیب بازارطلا با افزایش تقاضا مواجه میشود و انتظار میرود قیمت طلا اندکی افزایش پیدا کند.
اما بازار طلا چه واکنشی به نتیجه مذاکرات هستهای نشان میدهد. در نگاه اول به نظر میرسد با توجه به نوسان مثبت دلار در صورت عدم توافق یا تمدید مذاکرات یا نوسان منفی اندک در نتیجه به توافق رسید، طرفین مذاکرات، بازار طلا و سکه خود را با نوسان بازار ارز و دلار وفق میدهند. اما باید در نظر گرفت که طلا از قیمت جهانی اونس هم تاثیر میپذیرد اما با توجه به ثبات طلای جهانی در هفتههای اخیر، به نظر میرسد این بخش از فرمول نتواند بعد از تعیین تکلیف مذاکرات روی قیمت طلا تاثیرگذار باشد. بنابراین در صورت توافق هستهای انتظار میرود قیمت سکه و طلا در بازار داخلی تهران اندکی کاهش پیدا کند. این در حالی است که با در نظر گرفتن احتمال تمدید یا عدم توافق هستهای، قیمت طلا از نوسان دلار پیروی میکند و روندی افزایشی را در پیش میگیرد.
منبع: اعتماد