رونق کلاهبرداری در بازار لیزینگ خودرو

تبلیغات پرطمطراق شرکت های لیزینگ خودرویی بدون مجوز چنان اوج گرفته است که گویی این شرکت ها صاحبان برندهای خودروساز هستند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبارپول(poolpress.ir)، در چند سال اخیر لیزینگ کلمه ای آشنا برای اغلب ایرانیان است به خصوص قشر متوسط جامعه است. کلمه ای که به خصوص در این یکی دو سال بارها و بارها در رادیو تلویزیون، کوچه و بازار و در اخبار حوادث صفحات روزنامه ها شنیده اید. لیزینگ دارای تاریخ و سابقه ای کهن و چندهزار ساله است. شاید نتوان زمان دقیق و مشخصی برای سرآغاز کاربرد عملیات اجاره در زندگی بشر یافت. ولی برمبنای آنچه که از متون باستانی بدست داده شده است، اقوام ایلامی و سومری در حدود (۲۰۰۰) سال قبل از میلاد مسیح به نوعی اجاره داری ساده زمین، گاو، آب و تجهیزات کشاورزی می پرداخته اند.

تقسیم بندی دوگانه لیزینگ به عملیاتی و مالی اولین بار در دوران رم باستان صورت گرفت. در قرون وسطی اجاره داری کشتی های تجاری به عنوان یک رشته مهم در مبادلات اعتباری بین مردم مرسوم شد.

در اروپای قرون میانه، لیزینگ زمین و مستغلات باتوجه به قوانین سخت گیرانه زمین داری و محدودیتهای شدید خصوصی سازی رونق چشمگیری یافت و به سرعت به ایالات متحده آمریکا منتقل شد. در یادداشتهای روزانه جورج واشنگتن در دهه (۱۸۴۰) موارد متعددی در زمینه لیزینگ کارخانجات و واگنهای راه آهن به چشم می خورد.

درهمین اوان، لیزینگ واگنهای راه آهن در انگلستان نیز مرسوم شد و اولین شرکت ثبت شده لیزینگ در ماه مارس (۱۸۵۵) با نام شرکت واگن بیرمنگهام تاسیس و به اجاره واگن به معدن داران ذغال و فلزات پرداخت.

در اوایل قرن بیستم، لیزینگ ماشین آلات تولید یک محصول خاص نظیر کفش و تجهیزات تلفن خصوصی در انگلستان و آمریکا گسترش یافت. اولین شرکت مدرن و مستقل صنعت لیزینگ در سال (۱۹۵۲) در شهر سانفرانسیسکو تاسیس شد که هنوز هم تحت نام شرکت بین المللی لیزینگ ایالات متحده به فعالیت اشتغال دارد. تاسیس این شرکت را باید سرآغاز تشکیل موسسات مستقل لیزینگ (غیروابسته به بانکها و یا موسسات مالی) در آمریکا به حساب آورد. زیرا بانکها، طبق قانون فدرال کمیسیون ارز، تا اوایل دهه (۱۹۶۰) از فعالیت لیزینگ به صورت موجر ممنوع بودند. به هرحال رسوخ و رونق لیزینگ در اقتصاد ایالات متحده در شروع دهه (۱۹۵۰) را که با رونق اقتصادی این کشور در سالهای بعداز جنگ جهانی دوم مقارن شده بود، باید سرآغاز تحولات همه جانبه و فراگیر این صنعت به حساب آورد.

به همین ترتیب لیزینگ از اوایل دهه (۱۹۶۰) در سرتاسر اروپای غربی گسترش یافت و مقارن با همین سالها به ژاپن رسید. خوشبختانه رونق و پویایی لیزینگ خیلی زود از محدوده جهان توسعه یافته فراتر رفت و به آفریقا، آمریکای لاتین و آسیا اشاعه یافت. اولین شرکت لیزینگ در آفریقا در سال (۱۹۶۵) در زیمبابوه تاسیس شد و نخستین آن در هندوستان در سال (۱۹۷۳) به وجود آمد و در این کشور پهناور به آنچنان شکوفایی رسید که در پایان سال (۱۹۸۴) تعداد این شرکتها به بیش از هفتصد شرکت بالغ شد. همگی این شرکتها به اجاره داری اموال منقول نسبتاً کم بها نظیر چرخهای خیاطی اشتغال ورزیدند.

شرکت مالی بین المللی یا (IFC) وابسته به بانک جهانی که باهدف تشویق سرمایه گذاری و رونق اقتصادی در کشورهای جهان سوم تاسیس شده است، به سهم خود کوششهای ذیقیمتی برای توسعه لیزینگ در کشورهای درحال توسعه به عمل آورد. کره جنوبی اولین کشوری بود که IFC به مشارکت در صنعت لیزینگ آن کشور پرداخت و شرکت توسعه لیزینگ کره جنوبی را در سال ۱۹۷۷ با حمایتهای عملیاتی و دانش فنی شرکت ژاپنی لیزینگ شرق بنیان نهاد. متعاقب این اقدام صنعت لیزینگ در کشورهای درحال رشد آمریکای لاتین، آفریقا و آسیا با بهره گیری از حمایتهای مالی و مشورتی (IFC) به سرعت گسترش یافت.

صنعت لیزینگ به عنوان یک صنعت مدرن مالی امروزه با حجم وسیع مالی، کشورهای صنعتی درحال توسعه را دربرگرفته است. در ایران نیز نخستین شرکت لیزینگ در سال ۱۳۵۴ هجری شمسی تاسیس شد. این صنعت مقارن با اشاعه آن طی دهه ۱۹۷۰به بعد در اقتصاد کشورهای در حال توسعه آسیایی و امریکای لاتین، در اواسط دهه ۱۳۵۰ و به عبارت دقیق تر در تیرماه ۱۳۵۴ با سرمایه گذاری بخش خصوصی کشور و مشارکت مالی و دانش فنی فرانسویان شکل گرفت و بدین ترتیب نخستین هسته تشکیلاتی لیزینگ به نام «شرکت لیزینگ ایران» در ایران با سرمایه یکصد میلیون ریال تاسیس و فعالیت خود را در زمینه اعطای تسهیلات اعتباری، اجاره ماشین آلات و تجهیزات صنعتی آغاز کرد.

دو سال بعد دومین شرکت نیز با سرمایه گذاری و دانش فنی فرانسویان و مشارکت سرمایه یی چند بانک و با سرمایه یک میلیارد ریال به نام «شرکت آریا لیزینگ» تاسیس شد و آغاز به کار کرد.

لیزینگ، توافقنامه یی است بین صاحب تجهیزات (موجر) و فردی که از تجهیزات استفاده می کند(مستاجر) که با شرایط معین برای مدت زمان معلوم و در ازای دریافت مبالغی مشخص (مال الاجاره های متناوب) تنظیم می شود. این توافقنامه، قراردادی مکتوب است که بخش های مختلفی دارد و شرایط انجام عملیات لیزینگ مانند طول دوره قرارداد، مبلغ و سررسید پرداخت اقساط مال الاجاره، مشخصات تجهیزات مورد اجاره و در نهایت شرایط و تاریخ انقضای قرارداد خریدار را تشریح می کند.

لیزینگ در قانون عملیات بانکی بدون ربا و مصوب دی ماه ۱۳۶۲ تحت عنوان اجاره به شرط تملیک که نوعی از عملیات لیزینگ مالی است، مشروعیت یافت و دستورالعمل های اجرایی آن تدوین و ابلاغ شد.لیزینگ به دلیل خدمات گسترده مالی و نیز طیف وسیع تجهیزاتی که شامل می شود به شکل صنعتی جهانی درآمده است.

لیزینگ منحصر به صنعت خاصی نیست بلکه با استفاده از آن می توان تجهیزات مختلفی چون مسکن، خودرو، لوازم خانگی، حتی هواپیما و کشتی را تهیه کرد.

البته آنچه در ایران با آن مواجه هستیم اکثر قریب به اتفاق شرکت های فعال در بخش لیزینگ در زمینه مبادله خودرو متمرکز شده و این کالا با توجه به ویژگی های آن از جمله داشتن شماره شهربانی و امکان ردیابی و استرداد آن درصورت عدم ایفای تعهدات مستاجران و در نتیجه ریسک پایین سرمایه گذاری سبب شده است که مردم گرایش بیشتری نسبت به تاسیس شرکت های لیزینگ در زمینه خودرو از خود نشان دهند.

این نوع شرکت ها در اصل برای کمک به اقشار مختلف جامعه بوجود آمده است اما وضعیت کنونی شرکت های لیزینگ خودرو در ایران از چیز دیگری حکایت می کند. نظارت یکی از اهرم های مقابله با هرگونه کلاهبرداری در شرکت های لیزینگ خودرو و در واقع تنها اهرم مقابله است. این در حالی است که طبق آمار منتشر شده از حدود ۵۰۰ شرکت فعال تنها ۳۷ شرکت مجوز بانک مرکزی را داشته و مورد نظارت بانک مرکزی هستند که از این میان ۲۵ شرکت دارای مجوز و ۱۲ شرکت در حال تمدید مجوز از بانک مرکزی هستند.

شرکت‌های لیزینگ خودرویی در تبلیغات تلویزیونی و یا در برخی از روزنامه ها چنان پر طمطراق ظاهر می شوند که گویی تولید کننده و یا مونتاژ کننده خودرو هستند، اما خوب که به کارشان دقت می کنیم درمی یابیم که بنگاهی اقتصادی هستند که مبلغی خاص در اختیار مشتریانشان ‌می‌‌گذارند و درست به مانند بانک‌ها، در مدت زمانی معین‌ هم اصل مبلغ را پس می‌گیرند و هم سود آن را. با این تفاوت که بانک‌ها از هفت‌خوان رد ‌و اعتبارشان توسط بانک مرکزی تضمین شده، ولی درباره این شرکت‌ها که‌ گاه عمری به اندازه باران بهاری دارند، این گونه نیست.

در یکی دو سال اخیر دوباره بازار شرکت‌های لیزینگ خودرو داغ داغ شده و فروش انواع و اقسام خودروهای رنگ وارنگ داخلی و خارجی به این شیوه، دوران اوج خود را ‌می‌گذراند.

اما متاسفانه نبود نظارت کافی بر این بازار پر زرق و برق باعث ورود کلاهبرداران پنهان و آشکاری شده که متأسفانه از خلا قانونی استفاده و کلاه مشتریان را بر می دارند.

به گزارش ایران اکونا ، از کلاهبرداری‌هایی که‌ گاه به مبالغ بسیار ‌درشت رسیده و تنها هنگامی کشف می‌شوند که تقریبا کار از کار گذشته ‌تا شیوه‌های غیر ملموس و جدیدی که در سایه آن رابطه شرکت لیزینگ کننده و متقاضیان به سود شرکت و ضرر مشتری ختم می‌شود و صدای کسی هم در‌نمی‌آید.

کافی است تا شرکتی چند ماه را به درستی فعالیت کرده و به تعهدات خود کار کند تا بتواند برای خود جایی در ذهن مشتریان و جامعه هدف آینده باز کرده و در سایه اعتماد بوجود آمده، هر کاری دلش خواست انجام داده و حتی زمانی که در تنگنای قضایی قرار گرفت نیز راه فرار از مسئولیت را باز ببیند.

از جمله این راه‌ها که به تازگی باب شده و رو به گسترش به نظر می‌رسد، بدقولی شرکت‌های لیزینگ خودرو در واگذاری محصول به مشتری است که‌ گاه چند ماه به طول انجامیده و در ‌پایان با لغو قرارداد و بازگرداندن مبلغ دریافتی از مشتری پس از چند ماه، پایان می‌یابد؛ اما آن گونه که بررسی سوابق نشان می‌دهد، تا کنون به پرداخت ضرر و زیان از طرف شرکت منجر نشده است.

انتهای پیام