بازتعریف لیزینگ پس از بحران اقتصادی دنیا

White Clarke Groupe هر ساله گزارشی کامل از صنعت لیزینگ جهان ارایه و تمام زوایای آن را بررسی میکند. گزارش جهانی لیزینگ به تحلیلی تأثیرگذار از محیط تجاری هر کشور و روندهای جهانی در لیزینگ خودرو و دارایی در جهان تبدیل شده است. البته هنوز چند ماه تا انتشار کلی این گزارش باقی مانده است و هماکنون آمار کامل سال ۲۰۱۳ در دسترس است. اما اخبار حاکی از آن است که بخش لیزینگ تجهیزات در سال ۲۰۱۴ در آمریکا ۲,۶درصد رشد کرده است. چین مشکلات مربوط به VAT یا مالیات برارزش افزوده را برطرف کرده و دولت آن محیطی مناسبتر برای قبول سرمایهگذاری خارجی فراهم کرده است. این درحالی است که آلمان بهعنوان سومین بازار بزرگ لیزینگ جهان شاهد رشد ۶.۹درصدی در این بخش خواهد بود. درنهایت انگلیس نیز از رشدی ۱۴درصدی در عملکرد تجارتهای تازه لیزینگ در نخستین ماههای خبر داده است. در ادامه آخرین آمار قابل دسترسی (۲۰۱۳) درباره وضع صنعت لیزینگ را میخوانید.
ارزیابی دوباره از صنعت لیزینگ پس از بحران
جهان به تازگی در حال بهبود از بحران اقتصادی است. در این شرایط صنعت لیزینگ توانسته با رشدی کم اما پایدار به حیات خود ادامه دهد. درخصوص کاهش سود و ظهور مزایای مالیاتی لیزینگ این صنعت مجبور شده راههایی نوین برای تأمین فاینانس تجهیزات فراهم کند و مرزهای میان صنعت لیزینگ و صنعت وسیع روشهای سرمایهگذاری را زیر پا بگذارد. پس از سه سال که روند بهبود اقتصاد جهانی آغاز شده، صنعت لیزینگ جهانی همچنان چشماندازی مثبت دارد. ۵۰ کشور برتر فعال در این صنعت رشد ۱,۷درصدی را در حجم تجارتهای تازه ۲۰۱۳ گزارش دادند. به این ترتیب ارزش این کسبوکارها به ۸۸۳.۹۶ میلیارد دلار در سراسر جهان رسید. دو منطقه اروپا و آمریکایجنوبی از رشدی مثبت در این راستا خبر دادهاند. کاهش مشهود رشد صنعت لیزینگ در آمریکایشمالی نتیجه ارزیابی جدید از صنعت لیزینگ در شیوه تعبیر آمار و ارقام توسط بنیاد سرمایهگذاری و لیزینگ کانادا (CFLA) است. در کنار تغییرات مشابه، این منطقه شاهد رشد ۸درصدی در صنعت لیزینگ بوده است. با وجود رشد ۱.۷درصدی صنعت لیزینگ در سال گذشته، رشد آن نسبت به سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ بسیار کمتر بوده است. رشد جهانی صنعت لیزینگ در سال ۲۰۱۱ میلادی ۲۰درصد و در سال ۲۰۱۲ حدود ۹درصد بوده است. دلیل این میزان رشد کاهش سرمایهگذاری و تغییرات در بازار یک کشور در ۲۰۱۳ بوده است. رشد بخش لیزینگ چین در میانه سال با نوسان روبهرو شد. این امر پس از تغییرات VAT برای تراکنشهای فروش بود. پس از انتشار آمار رشد ۴۳درصدی در سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ میلادی، این بخش در چین بسیار منقبض شد و در ۲۰۱۳ میلادی فقط ۳درصد رشد کرد. البته براساس اخبار موجود هیچ آمار یا حجم دقیقی از بازار لیزینگ چین وجود ندارد؛ اما برخی منابع تعداد شرکتهای لیزینگ این کشور را ۲هزار واحد عنوان کردهاند. سبد لیزینگ این کشور در پایان ۲۰۱۴ میلادی بالغ بر ۵۲۰ میلیارد دلار میشد که نشاندهنده رشدی ۵۰درصدی نسبت به ۲۰۱۳ است. حجم تجارتهای تازه نیز در این کشور به ۵۰۰ میلیارد دلار رسیده است. این کشور در بخش خودرو بزرگترین بازار لیزینگ جهان را دارد.
نوآوری مرزها را از بین میبرد
شرکتها و بنیادهای تجاری که بهطور سنتی خود را بخشی از تجهیزات صنعت لیزینگ میدانستند، طیف وسیعی از درآمدهای لیزینگ و سرمایهگذاری را به خود اختصاص دادند. در سال ۲۰۱۳ انطباق گسترده عملکرد «اجاره به قصد خرید» (HP) بهعنوان یک ابزار سرمایهگذاری، کارشناسان را بر آن داشته تا حجم معاملات HP را نیز در گزارشات صنعتی خود منظور کنند. نرخ سود کم مدتهاست که مزایای مالیاتی مربوط به لیزینگ را از بین میبرد. به همین منظور مدلهای تجاری تغییر کردهاند تا بتوانند چالشهای تازه را حل کنند. بسیاری از سازمانها که خود را یک موسسه کاملا لیزینگی میدانستند، فعالیتهای خود را امتداد دادهاند تا شامل محصولات سرمایهگذاری غیرلیزینگی نیز بشوند که این موضوع بهخصوص در بازار آمریکا شیوع یافته است. البته آمار این شرکتها از گزارشات حذف شده است.
آمریکا بزرگترین بازار لیزینگ جهان
آمریکایشمالی که شامل آمریکا، کانادا و مکزیک است، همچنان بزرگترین بازار لیزینگ جهان به شمار میآید؛ بهطوری که حجم تجارتهای تازه صنعت لیزینگ این منطقه به ۳۳۵,۱ میلیارد دلار میرسد. این رقم شامل ۳۷.۹درصد سهم تجارت جهانی در بخش تجهیزاتی است که با سرمایهگذاری از طریق لیزینگ و اجاره به قصد خرید، خریده شدهاند. در این منطقه، آمریکا بهعنوان بزرگترین بازار لیزینگ جهان محسوب میشود که حجم تجارت تازه آن در ۲۰۱۳به ۳۱۷.۸۸میلیارد دلار رسید. این رقم از ترکیب عملکرد چهار بازار بزرگ لیزینگ (چین، آلمان، انگلیس و ژاپن) بیشتر است. بخشهای اصلی لیزینگ آمریکا برحسب نوع تجهیزات شامل حملونقل، قطعات کامپیوتر، کشاورزی و ساختمانسازی بودهاند. بدینترتیب حدود دوسوم تجارتهای تازه نیز در این بخشها اتفاق افتادهاند. هرچند حجم تجارت تازه این منطقه کمی کاهش یافته است، اما میتوان رشد واقعی این منطقه را ۸درصد بیش از رشد سال گذشته تخمین زد. تغییر در چشمانداز کسبوکار سرمایهگذاری مبتنی بر دارایی در آمریکا سبب شده ELFF (بنیاد صنعت لیزینگ آمریکا) تمرکز خود را صرفا از لیزینگ و اجاره به قصد خرید گستردهتر کند و شامل طیف وسیعتری از ابزارهای مالی میشود.
رشد ۶,۳درصدی لیزینگ اروپا
سهم اروپا و آمریکایشمالی از بازار جهانی تقریبا یکسان است. حجم تجارتهای تازه در منطقه اروپا در ۲۰۱۳ میلادی نیز ۳۳۳,۶میلیارد دلار تخمین زده شده است. اروپا ۳۷.۷درصد بازار جهانی لیزینگ را به خود اختصاص داده است. با وجود آنکه اتحادیه اروپا بخش اعظم ۲۰۱۳ را در رکود گذراند، اما عملکرد کلی آن قدرتمند بود و صنعت لیزینگ منطقه ۶.۳درصد رشد کرد و این امر به تثبیت بازارهای جنوب اروپا منجر شد. در ۲۰۱۲ میلادی ایتالیا، اسپانیا، پرتغال و یونان هرکدام از کاهش حدودا ۲۰درصدی حجم تجارتهای تازه خود خبر دادند. آمار مربوط به این روند در سال ۲۰۱۳ کمی نویدبخشتر بود. کاهش حجم تجارتهای تازه در ایتالیا ۰.۲۷درصد، یونان ۶.۱۰درصد، پرتغال ۲.۲۶درصد و یونان ۱۰.۶۳درصد اعلام شده است. همچنین آلمان و انگلیس ۴۲.۳درصد و بازار اروپا ۱۶درصد بازار جهانی را به خود اختصاص دادهاند. آلمان بزرگترین کشور این منطقه درخصوص لیزینگ تجهیزات به شمار میرود. این کشور در سال ۲۰۱۳ توانست ژاپن را پشت سر گذاشته و پس از آمریکا و چین بهعنوان سومین کشور بزرگ در زمینه حجم تجارتهای تازه صنعت لیزینگ مطرح شود. از سوی دیگر انگلیس طی سال ۲۰۱۳ میلادی در صنعت لیزینگ رشد چندانی نداشت. حجم تجارتهای تازه آن به ۶۹.۷۹میلیارد دلار رسید که ۱۲.۶۱درصد نسبت به سال گذشته رشد کرده است. انگلیس یک بازار تثبیت شده برای صنعت لیزینگ به حساب میآید و جزو نخستین کشورهایی بود که اجاره به قصد خرید را بهعنوان ابزاری برای دارایی سرمایهگذاری به کار برد.
بهبود آرام و آهسته در ژاپن
در سال ۲۰۱۳ حجم تجارتهای تازه در منطقه آسیا ۱,۶درصد کاهش یافته و به ۱۷۷.۳میلیارد دلار رسید. این امر به کاهش سهم جهانی آسیا در بازار جهانی لیزینگ منجر شد و سهم آسیا از ۲۰.۸ به ۲۰.۱درصد رسید. چین بهعنوان مهمترین کشور این منطقه در صنعت لیزینگ از کاهش بیسابقه حجم تجارتهای تازه خود گزارش داده است. با وجود آنکه صنعت لیزینگ چین شاهد رشد سالانه ۶۱درصد نسبت به سال ۲۰۱۲ بوده است، اما میزان تجارتهای تازه آن بهشدت کاسته شده است. با وجود این چین لقب خود را بهعنوان دومین بازار بزرگ لیزینگ و خرید دارایی از طریق لیزینگ و اجاره به قصد خرید حفظ کرد. حجم کسبوکارهای تازه این کشور ۸۸.۹۰میلیارد دلار بوده است. صنعت لیزینگ ژاپن نیز در اوایل ۲۰۱۱ میلادی با روندی آرام در مسیر بهبود قدم گذاشت. در ۲۰۱۳ حجم تجارتهای تازه این کشور به ۶۷.۲۶میلیارد دلار رسید که این رقم نشاندهنده رشد ۳۰درصدی نسبت به سال ۲۰۱۲ است. لیزینگ تجهیزات صنعتی، ساختمانی، بهداشتی و درمانی و قطعات سختافزار کامپیوتری همه دارای رشدی دو رقمی بودند. بخشی از برنامه اقتصادی «شینزو آبه» نخستوزیر ژاپن به نام «استراتژی احیای ژاپن» در سال ۲۰۱۳ معرفی شد که در آن لیزینگ به ابزاری مهم برای ترویج فناوری پیشرفته به کار گرفته میشود. بنابراین طی سالهای آتی شاهد رشد فناوری و البته صنعت لیزینگ در تمام بخشهای صنعتی این کشور خواهیم بود.
آفریقاییها جزو ۵۰ شرکت برتر لیزینگ جهان
شش کشور آرژانتین، برزیل، شیلی، کلمبیا، پرو و پورتوریکو در آمریکای لاتین، چهار کشور در آفریقا شامل مصر، مراکش، نیجریه و آفریقایجنوبی همراه با استرالیا و نیوزلند جزو ۵۰ کشوربرتری هستند که درصنعت لیزینگ فعالند.
منطقه استرالیا و نیوزلند حدود ۱,۴درصد حجم صنعت لیزینگ جهان را به خود اختصاص میدهند. به این ترتیب پس از آمریکای لاتین در ردهبندی جهانی مکان پنجم را ازآن خود کردهاند. بههرحال حجم تجارت تازه این منطقه به ۱۲.۵میلیارد دلار رسیده که نشانگر ۲۲.۳درصد کاهش است. دلیل عمده این کاهش، افت ارزش دلار استرالیا در مقابل دلار آمریکا بوده است.
لیزینگ؛ صنعتی برای حفظ جریان نقدینگی
ریشههای کنونی صنعت لیزینگ در زمان حال به تاریخ ۱۸۷۷ میلادی برمیگردد؛ یعنی زمانی که شرکت «تلفن بل» در آمریکا تصمیم گرفت به جای فروش، تلفنهای خود را اجاره دهد. به این ترتیب شرکتهای دیگر نیز همین روند را دنبال کردند. نمونه نوین آن شرکت IBM است که ماشینهای «پانچ کارد» خود را بهطور لیزینگی در اختیار مشتریان قرار میداد. حجم کلی صنعت لیزینگ برای دهههای متمادی بسیار ناچیز بود. به هرحال نخستین شرکت لیزینگی آمریکا در سال ۱۹۵۳ میلادی در سانفرانسیسکو به وجود آمد. پس از آن شرکتهای لیزینگی دیگر که اغلب وابسته به یک شرکت تولیدکننده بودند در سراسر آمریکا ظهور کردند. در این نقطه لیزینگ بهعنوان یک ابزار تجاری مجزا و کارآمد شناخته شد. در دهه ۱۹۶۰ لیزینگ درکشور انگلیس به وجود آمد و سپس در آلمان پایههایش را محکمتر کرد. درحقیقت میتوان لیزینگ را نوع خاصی از سرمایهگذاری به حساب آورد که در آن اجارهدهنده به طرف قرارداد اجازه میدهد از کالاهای قابل حمل مانند خودرو، ماشینآلات یا تجهیزات دفتری و صنعتی یا املاک مانند آپارتمان و هتل استفاده کند. این روش خاص به کاربر اجازه میدهد که روی ماهیتی خارجی سرمایهگذاری کند. در لیزینگ تأکید اصلی روی جنبه استفاده از کالا است و نه مالکیت آن. درخصوص استفاده از دارایی نیز موجر باید علاوه بر مبلغی وجه، نرخ سود و هزینههای اجرایی را محاسبه و پرداخت کند. این موارد شامل بخش بازپرداخت میشوند. لیزینگ مزایای بسیاری بر اشکال سنتی سرمایهگذاری داخلی و خارجی دارد. مهمترین مزیت لیزینگ در این حقیقت نهفته که از جریان نقدینگی محافظت میکند. دارایی مورد نظر را میتوان بدون استفاده از سرمایه شخصی یا وام به دست آورد؛ زیرا شرکتهای لیزینگ تمام سرمایهگذاری را انجام میدهند. این هزینهها را میتوان برای فرآیندهای عملیاتی و پروژههای تجاری دیگر به کار برد. چنین روندی بهخصوص برای گسترش سرمایهگذاری مانند تجهیزات تولیدی و تجاری مفید است. هنگامی که از لیزینگ برای پروژههای گسترش ظرفیت استفاده میشود، داراییهای جاری را میتوان برای سرمایهگذاریهای دیگر مانند توسعه محصولات جدید یا روشهای بازاریابی به کار برد که روی درآمد تأثیرخواهند داشت. به دلیل ساختار یگانه قراردادها، لیزینگ در مقایسه با خرید یک دارایی فرصت تجاری فراهم میکند. هنگام خرید فقط انتخاب میان خریدن یا نخریدن یک دارایی وجود دارد، اما در لیزینگ صاحب کسبوکار میتواند اختیارات بیشتری داشته باشد. علاوه برآن به گسترش کارآمدی و نوآوری در شرکتها کمک میکند. به هرحال مزایای لیزینگ بر روشهای سرمایهگذاری داخلی و خارجی آن وابسته به شرایط عملیاتی شرکت و بازار سرمایه و شرایط مرتبط با دارایی است. طی بحران اقتصادی، حوزه صنعت لیزینگ در بسیاری از کشورهای پیشرفته مانند سوییس کاهش یافت. به همین دلیل بسیاری از شرکتهایی که در این حوزه فعال بودند، مجبور شدند به روشهای جایگزین سرمایهگذاری رو بیاورند و به همین دلیل از حوزه لیزینگ خارج شدند. بههرحال باتوجه به روند آهسته و پیوسته بهبود اقتصاد جهانی، وضع صنعت لیزینگ جهانی نیز در حال بهبود است.
منبع: شهروند