سعید لیلاز *
به دلیل مشکلاتی که تا کنون نشات گرفته از سیاستهای ناکارآمد نظام پولی و بانکی در کشور به وجود آمده است، مسئولان کشور بر آن ش.دند تا با اندیشیدن تدابیری این نظام ناقص و ناکارآمد را اصلاح کنند. بدون شک اصلاح نظام پولی و بانکی در ایران با هدف فراهم آوردن بسترهای مناسب برای رشد و توسعه اقتصادی، ضرورتی است که باید هرچه سریعتر اقدامیدر خصوص آن صورت گیرد. اما باید به این نکته نیز توجه داشت ؛ آنچه میتواند به تحقق این مهم در کشور کمک کند آن است که زیر ساختهای لازم برای این اصلاح در نظام بانکی کشور شناسایی شده و مورد ارزیابی قرار گیرد. شناسایی راهکارهای اصلی و اساسی برای ایجاد تحول در نظام پولی و بانکی کشور از آن جهت حائز اهمیت است که مدت زمانی است حذف صفرها از پول ملی کشور به اشتباه یکی از راهکارهای اصلاح نظام پولی کشور مطرح شده است که میتواند اقتصاد ایران را از مسیر اصلی تحول اقتصادی منحرف سازد. اینکه به زعم بسیاری حذف صفرها از پول ملی کشور میتواند به تنهایی یا حتی در کنار دیگر سیاستها موجب بالا رفتن ارزش پول ملی ایران شود، بسیار سادهانگارانه است. بنده معتقد هستم حذف صفرها از پول ملی کوچکترین تاثیری بر بالا رفتن ارزش پول ملی نخواهد داشت. لذا در این رابطه ذکر چند نکته را ضروری میدانم :
اول- افزایش ارزش پول ملی در ایران از رابطه میان کالا و ثروت تولید شده و میزان نقدینگی موجود در کشور تاثیر میپذیرد. به غیر از این موارد هر اقدام دیگری مانند حذف صفر از پول ملی مطرح شود کاملا بی نتیجه و تنها اقدامات تبلیغاتی خواهد بود. همچنین باید توجه داشت زیان حذف صفر از پول ملی در شرایط فعلی حاکم بر اقتصاد ایران از خاصیت آن بیشتر خواهد بود. برای برشمردن این هزینهها میتوان از هزینه گزاف برای چاپ اسکناسهای جدید، اصلاح همه دفاتر و مهمتر از آن انطباق مردم با پول جدید نام برد. مخلص کلام اینکه ارزش پول ملی در شرایط فعلی ارتباطی با صفرها ندارد.
دوم- بسیاری بر این باورند حذف صفرها از پول ملی میتواند به بالا رفتن پرستیژ “ریال” در برابر دیگرارزها کمک کند. در خصوص این اظهار نظر باید تاکید کنم برای مثال اینکه هر ۱۰ ین ژاپن برابر با یک دلار آمریکا ست نه نشان از ضعف اقتصاد ژاپن و نه حاکی از قدرت اقتصادی آمریکا ست. تمام این اقدامات تنها جنبه تبلیغاتی داشته که توجه بیش از حد به این خطر گمراه شدن مسئولان در خصوص اندیشیدن تدابیری کارشناسی برای اصلاح نظام پولی و بانکی را دارد.
سوم- تنها در یک صورت است که حذف صفرها میتواند تاثیری مثبت بر اقتصاد کشور داشته باشد، آنهم صفر شدن یا تک رقمیشدن نرخ تورم در کشور است. همچنین که شواهد گویای آن است ایران تا رسیدن به چنین نقطه ای راهی طولانی در پیش دارد پس در این شرایط فکر حذف صفرها از پول ملی ایده ای کاملا خنثا خواهد بود.
چهارم- اگر در دولت به جد ارادهای برای اصلاح نظام بانکی کشور وجود دارد مسئولان باید تمرکز خود را بر خصوصیسازی بانکها، آزاد سازی نرخ بهره، کاهش یا صفر کردن تبصرههای تکلیفی و نیز یافتن راهی برای انسجام سیاستهای پولی و مالی در قالب یک پکیج، بگذارد. بدون به وجود آوردن چنین بستری هر اقدامیکه برای حذف صفرها در کشور صورت گیرد موجب تشدید بیاعتمادیها به نظام بانکی خواهد شد.
*کارشناس اقتصادی
منبع: قانون