*مهتاب سروش
در سال ۲۰۱۰ میلادی زمانی که ایالات متحده امریکا از اجرای دور دوم سیاستهای انبساط پولی خبر داد و در پی آن اقتصادهای نوظهور جهان تلاش میکردند تا خود را با پیامدهای این سیاست مالی منطبق سازند گایدو مونتگا، وزیر دارایی برزیل در سخنان خود از ظهور پدیده «جنگ ارزها» نام برده بود.
به گزارش «فاسننشال تایمز»، گایدو مونتگا شکایت داشت که کشورهایی مانند ایالات متحده امریکا با استفاده از اجرای این سیاستهای انبساط پولی تلاش میکنند تا ارزش واحدهای پولیشان را کاهش داده و به این ترتیب سعی دارند که از بحران مالی فراگیر رهایی یابند.
سه سال بعد زمانی که فدرال رزروز امریکا طرح خود را برای کند کردن سیستم سیاست پولی QE3 برملا میکند آن واحدهای پولی مسیر عقبنشینی کامل در پیش میگیرند. وزیر مالی برزیل عبارت «جنگ ارزها» در سال ۲۰۱۰ را برای توصیف سیاستهای پولی مورد استفاده کشورهای صنعتی برای افزایش صادراتشان به کار برد.
پس از آنکه بن برنانکه، رییس فدرال ریزروز امریکا اعلام کرد که بانک مرکزی این کشور به احتمال زیاد قصد دارد از سال جاری خرید اوراق قرضه ۸۵ میلیارد دلار در سال را آهسته و نهایتا در سال ۲۰۱۴ میلادی متوقف سازد واحد پولی روپیه هند و لیر ترکیه در میان کشورهای در حال رشد بیشترین آسیب را متحمل شدند و ارزش آنها به پایینترین رکورد در سالهای اخیر تنزل یافت. این تصمیم باعث فروش اوراق بهادار در بازارهای کشورهای درحال توسعه شده است. کارشناسان اقتصادی معتقدند که نگرانیهای بازارهای کشورهای درحال توسعه ناشی از به پایان رسیدن فراوانی پول در بازارها خواهد بود.
شیب تند روند رو به کاهش ارزش روپیه موجب شد که بانک ذخایر ارزی هند دخالت کرده و با اجرای سیاستهایی از رسیدن این واحد پولی به سطح Rs60 که یک آستانه روانی مهم در سیاست اقتصادی هند به شمار میرود جلوگیری کند.
گرچه در آن زمان مونتگا از وقوع پدیده جنگ ارزی شکایت کرده بود اما پرواضح است که بسیاری از کشورهای در حال رشد از اجرای سیاستهای انبساط مالی امریکا که موجب شد جریان ورود پول به اقتصاد سالمتر و کمتر مقروض آنها روان شود سود بردند. در جریان اجرای این سیاستها بود که نرخ سرمایهگذاری در شرکتها زیرساختها و بازارهای سرمایهیی آنها افزایش یافت. اکنون بسیاری از تحلیلگران نگرانند که در پی تغییر این روند ورود پول، بازارهای در حال رشد زیان بسیاری خواهند دید.
طبق گفته دیوید جیکوب، معاون رییس شرکت سرمایهگذاری هندوراس، تاکنون حجم پول زیادی روانه کشورهای در حال رشد شده و اکنون با اجرای سیاستهای جدید این مسیر برعکس میشود و اقتصادهای نوطهور جهان آسیبپذیرتر از آن هستند که چنین پدیدهیی را تاب بیاورند.
برای بسیاری از کشورهای در حال رشد اقدام امریکا برای اجرای سیاستهای کمتر انبساطی در زمان بسیار نامناسبی صورت گرفته است. در حال حاضر طبق گزارش صندوق بینالمللی پول روند رشد اقتصادی این کشورها کند شده است و مجموع مازاد حساب جاری این کشورها از ۵ درصد در پیش از وقوع بحران اقتصادی به تنها یک درصد رسیده است.
کشورهایی مانند هند و ترکیه که تا این حد کسری مازاد حساب دارند از این کاهش جریان پولی بسیار متضرر خواهند شد و همین امر موجب تنزل ناگهانی ارزش واحد پولی آنها شد. میزان واردات این کشورها از صادراتشان بیشتر است و برای پر کردن این فاصله به سرمایه خارجی نیاز دارند. از میان واحدهای پولی ۲۵ کشور بزرگ در حال توسعه جهان تنها روپیه اندونزی است که توانسته در برابر دلار ارزش خود را حفظ کند.
اکنون موضوع اصلی برای کشورهای در حال رشد آن است که آیا این نوسانات بازار دائمی خواهد بود و روند کند شدن رشد اقتصادی آنها را تشدید خواهد کرد؟ برزیل و اوکراین از جمله اقتصادهای نوظهوری هستند که در برابر این نوسانات بسیار آسیبپذیرند اما کشورهایی مانند فیلیپین و مکزیک هم که عملکرد اقتصادی بهتری دارند با خروج سرمایهگذاران خارجی از بازارهایشان با هزینههای بالای استقراضی مواجه خواهند شد.
بسیاری از سرمایهگذاران اطمینان دارند که تاثیر این سیاستها محدود است چرا که رونق اقتصادی مالی و ساختاری که از زمان وقوع بحرانهای دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ در این کشورها پدید آمده بسیار چشمگیر است. سطح بودجه و بدهی این کشورها بسیار سالمتر از کشورهای غربی است و البته نباید فراموش کرد که کند شدن سیاست انبساطی فدرال رزروز نیز قرار است به صورت تدریجی صورت گیرد.
طبق پیش بینی صندوق بینالمللی پول نرخ رشد کشورهای در حال رشد در سالهای مابین ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ حدود ۶درصد خواهد بود. اگر خزانهداری امریکا کاهش سطح خرید اوراق قرضه را اجرایی کند اقتصاد امریکا قویتر خواهد شد که این امر به بهبود وضعیت اقتصاد جهانی کمک خواهد کرد. در این شرایط بازارهای در حال رشد نیز کمتر به سرمایهگذاران خارجی تکیه خواهند داشت و بسیاری به بازارهای اوراق قرضه داخلی روی خواهند آورد.
منبع: اعتماد
انتهای پیام