مهدی صالح پور: خیلیها شاید بپرسند قسطهای چندده میلیونی این وامها، از حقوق چه کسانی کسر میشود و اصلا مگر ضامنهای این وامهای کلان، چقدر حقوق میگیرند که بخواهند درصورت عدمپرداخت، قسطهای معوقه را پرداخت کنند؟ در حال حاضر ۲نوع وثیقه برای ضمانت وامهای بانکی وجود دارد؛ طبق قوانین اغلب بانکهای کشور، ضمانت بانکی برای وامهای کمتر از ۱۰میلیون تومان یا همان وامهای خرد، یک ضامن معتبر با گواهی کسر از حقوق و برای وامهای بیشتر از ۱۰میلیون تومان یا همان وامهای کلان، یک وثیقه ملکی که در رهن بانک قرار بگیرد، لازم و کافی است. البته در کنار اینها، بسته به تشخیص مسئول تسهیلات بانک و رئیس شعبه، دریافت چک و سفته به اندازه رقم تسهیلات، امری رایج است. در مورد وامهای کلان، بهعلت اینکه هیچ گواهی کسر از حقوقی جوابگوی اقساط میلیونی نیست، بانکها، خیلی دنبال ضامن معتبر و رسمی و دولتی نیستند.
بالای ۱۰میلیون
وامهای بیشتر از ۱۰میلیون تومان در رده وامهای کلان قرار میگیرند. مهم نیست ۲۰میلیون وام مسکن بگیرید یا ۱میلیارد وام ساخت کارخانه؛ با توجه به مبلغ وام، یک وثیقه ملکی باید در رهن بانک قراربگیرد تا اگر روزی روزگاری اقساط عموما سنگین عقب افتاد، بانک بتواند به حقش برسد. برای تسهیلاتی که سند ملکی بهعنوان ضامن در رهن بانک قرار میگیرد، قدمهای اول بانک برای وصول مطالبات، مشترک است؛ یعنی چند ماه پیامک و تلفن و نامه را امتحان میکنند. اگر این روشها جواب نداد، کار به اجرائیات میکشد. هر بانک، یک بخشی با عنوان اجرائیات دارد که مسئول وصول مطالبات تسهیلات آن شعبه است.
چه موقعی کار به اجرائیات میکشد؟
وقتی رقم بدهی خیلی زیادتر از حد معمول بشود و مثلا نیمی از مبلغ وام را پرداخت نکنید، کار به اجرائیات میکشد. چون پروسه وصول مطالبات از طریق سیستم اجرائیات بسیار زمانبر و پرهزینه و پردردسر است، تا رقم بدهی به رقم قابل توجهی نرسد، بانک تلاش میکند با همان روشهای دیپلماتیک پیگیر مطالباتش باشد.
چه محدودیتهایی برای سندهای در رهن بانک ایجاد میشود؟
سندی که در رهن بانک قرار میگیرد، بهصورت بالقوه متعلق به بانک است و همانطور که از نامش پیداست، کسی اجازه خرید و فروشاش را ندارد، مگر اینکه با توافق خریدار و فروشنده، آن ملک معامله شده و به فروش برود که البته بهطور معمول، کسی این شرط را قبول نمیکند. به فرض محال اگر هم کسی چنین شرطی را قبول بکند، هنگام تغییر نام و ثبت سند، بانک وارد عمل شده و اجازه نقل و انتقال ملک را میگیرد.
چه زمانی سند از رهن بانک خارج میشود؟
بانکها میتوانند این امکان را بهوجود بیاورند که اگر مبلغ بدهی خرد شده و زیر ۱۰میلیون تومان باشد، با دریافت یک چک یا با قبولِ یک ضامن، سند را از رهن خارج کنند. در این صورت، قالب تسهیلات عوض شده و قوانین ضمانت وامهای خرد برای تسهیلات مذکور اعمال و امکان خروج سند از رهن بانک فراهم میشود.
چه طور اجرائیات سند را تبدیل به پول میکند؟
بعد از چندماه که بانک مطمئن شد شما اهلِ بازپرداخت وام نیستید، به بخش اجرائیات اعلام میکند که رقم بدهی تسهیلات از حد گذشته و باید از این طریق مطالبات وصول بشود. به این ترتیب، اجرائیات به قوه قضاییه نامه میزند و اعلام میکند که صاحب وام، اقساطش را پرداخت نکرده و بدهیاش به بانک زیادشده. در این صورت، وقتی قوهقضاییه بانک را در استفاده از این روش محق دانست، با صدور حکم قضایی، به بانک اجازه فروش ملکی که سندش در رهن بانک بوده را میدهد. در نهایت اگر همه این اتفاقات بیفتد و شما همچنان بهفکر پرداخت اقساط نباشید، ملک در رهن به فروش رفته و بانک مبلغ بدهی خود را برداشته و بقیه پول را بهحساب صاحب سند واریز میکند.
زیر۱۰ میلیون
بانکها برای اینکه به دردسر نیفتند و هر روز در گیرودار مجادلات حقوقی با ادارات برای کسراز حقوق نباشند، روشهای پوششی را برای ضمانت بازپرداخت تسهیلات بهوجود آوردهاند:
۲ تا ضامن معتبر
محض احتیاط: مسئول تسهیلات شعبه و همچنین رئیس شعبه، این حق را دارند که بنا به تشخیص خود، علاوه بر یک ضامن معتبر با گواهی کسر از حقوق، برای وامهای کمتر از ۱۰میلیون تومان، یک یا ۲ضامن دیگر به علاوه چک و سفته هم درخواست کنند. این ضامنها میتوانند به اندازه کل مبلغ وام یا هر کدام درصدی از مبلغ وام را ضمانت کنند.
جواز کسب
نماد اطمینان: جواز کسب، مستقلا امکان ضمانت بانکی شدن را ندارد. «پروانه کسب» همیشه در کنار یک چک معتبر است که میتواند ضمانت پرداخت اقساط وام را برعهده بگیرد و از نظر بانک، این پروانه صرفا ضامن وصول چک است، نه بازپرداخت تسهیلات!
هشدار۱
لیست سیاه بانک در دستان شما!
بانک مرکزی در حال راهاندازی سیستم جامعی است که توسط آن، همه مردم بتوانند از لیست سیاه بانک مرکزی مطلع شوند. به این شکل که اگر شما بهعنوان یک مغازهدار، چکی از یک فرد برای ضمانت خرید اقساطی یک جنس دریافت میکنید، از سامانه جامع بانک مرکزی متوجه بشوید که صاحب چک در لیست سیاه و بدحسابهای بانک مرکزی هست یا نه؟ البته که جزئیات بدهی افراد هیچوقت عمومی نخواهد شد اما شما با چند کلیک ساده، از حضور افراد در لیست سیاه بانک مرکزی مطلع میشوید.
هشدار ۲
قطره قطره جمع گردد …
اگر ۶ماه قسطها پرداخت نشود، ۶درصد به سود تسهیلات اضافه میشود و اگر ۱۲ماه پرداخت نشود، ۸درصد به سود تسهیلات اضافه میشود. با توجه به اینکه نرخ سود تسهیلات در اغلب بانکها ۲۸درصد است، بعد از یکسال که اقساط را پرداخت نکنید، این سود به ۳۶درصد میرسد و این رقم، بهصورت پلکانی به ازای هر ۶ماه، چند درصد اضافه میشود و به این ترتیب، تبعات عدمپرداخت اقساط، بیشتر و بیشتر میشود.
کسر حقوق
نحوه کسر حقوق و بازپرداخت تسهیلات، تاحد زیادی به آستانه تحملِ مسئول ارائه تسهیلات بانک و همچنین صبوری مدیر شعبه بستگی دارد اما در شرایط معمول این اتفاقها مرحله به مرحله برای شما رقم میخورد:
اول: قبل از سررسید هر قسط، بانک یک پیامک یادآور به شما ارسال میکند تا اقساط تسهیلات را بهحساب بانک واریز کنید. برای تسهیل این امر هم راههای کاربردی مختلفی از تلفنبانک گرفته تا امکان پرداخت از طریق تلفن همراه را پیشِ روی شما میگذارد تا بهانهای برای پرداخت نکردن نداشته باشید. این نخستین تلاش بانک برای وصول مطالباتش است.
دوم: مسئول تسهیلات وقتی ۲یا ۳قسط متوالی را پرداخت نکنید، به قضیه مشکوک میشود که حتما مشکلی پیش آمده. به همین دلیل از بانک با شما تماس میگیرند و میخواهند که اگر مشکلی وجود دارد، به بانک اطلاع بدهید و البته که در اسرع وقت اقساط معوقه را بازپرداخت کنید.
سوم: این اتفاق چندین بار تکرار میشود تا شما، با زبان خوش، بدهی بانک را پرداخت کنید. معمولا بانکها تا ۳ماه دیگر (بعد از آن ۲و ۳ماه اول) از تذکر استفاده میکنند و اولویتشان، توافق دوستانه با شماست اما درصورت عدمهمکاری، روشهای دیگری را امتحان میکنند.
چهارم: در این مرحله، بهصورت کتبی، نامهای با سربرگ بانک برای شما که صاحب وام هستید ارسال میشود. به شما کتبا اعلام میکنند که هر چه سریعتر نسبت به پرداخت اقساط معوقه اقدام کنید.
پنجم: در این مرحله، بانک از ضامنی که ضمانت پرداخت اقساط شما را برعهده گرفته، درخواست میکند تا شما را متقاعد به پرداخت اقساط کند.
ششم: درخواست کتبی از ضامن برای پرداخت بدهیها یک قدم قبل از اقدام به کسر از حقوق است. در این مرحله که حدود ۳تا ۴ماه طول میکشد، بانک همچنان تلاش میکند با روشهای دیپلماتیک و بدون دردسر و هزینههای زیاد، سرمایهاش برگردد.
هفتم: وصول مطالبات بانکی از طریق کسر حقوق از ضامن، برای بانک پرهزینه و پردردسر است. عموما بانکها ترجیح میدهند شما حتی با تأخیر، با پرداخت جریمه، بدهیتان را تسویه کنید.
هشتم: وقتی تشویق و تهدید و نامه و تماس راهگشا نباشد، کسر حقوق از ضامن کلید میخورد. مسئول تسهیلات بانک، بعد از ۷تا ۹ماه، وقتی مطمئن شد که خیال پرداخت اقساط را ندارید، با تنظیم نامهای به محل کارِ ضامن، به معاونت مالی محل کارِ وی اطلاع میدهد که باید مبلغ اقساط وام از حقوق کارمندِ شما کسر بشود.
نهم:در این مرحله، عطفِ به گواهی کسرِ حقوقِ صادر شده توسط محلِ کارِ ضامن، بانک تصمیمگیری میکند که چه مقدار و در چه بازه زمانی از حقوق ضامن کسر شود؛ بهعنوان مثال اگر بدهی شما به بانک ۲میلیون تومان بشود، در ۱۰ماه متوالی، ماهانه ۲۰۰هزار تومان از حقوق ضامن کسر میشود. این رقم شامل مبلغ اقساط، سودِ بدهی و همچنین جریمه دیرکرد خواهد بود.
دهم: در بازه زمانی موردتوافق بانک و ضامن، محلِ کارِ ضامن، ماهانه مبلغ مشخصی را بهحساب بانک پرداختکننده تسهیلات واریز میکند تا بدهی شما به بانک تسویه شود. و به این صورت، فردِ ضامن از ضمانتِ شما بهشدت پشیمان میشود!
اگر ضامن هم اقساط را ندهد
اگر در فاصله چند ماهه بین پرداخت تسهیلات تا تجمیع بدهی، ضامن از محل کارش خارج شود، از آنجا که محلِ کارِ ضامن، وظیفهای ندارد که این موارد را به بانک اعلام کند و از آنجا که بانک هم ارتباط خاصی با ادارهای که گواهی کسر ازحقوق صادر کرده ندارد، عملا بانک متوجه خروج ضامن از محل کارش نمیشود. در این صورت، گواهی کسر از حقوق باطل شده و بانک سراغ چک و سفتههایی که در کنار گواهی کسر از حقوق دریافت کرده میرود.
بدهی مانده وام چه تبعاتی دارد؟
ضامنی که گواهی کسر از حقوق میآورد، مسئول پرداخت اقساط است. تا وقتی که فرد در آن اداره مشغول بهکار باشد و مادامی که اقساط پرداخت نشود، قانونا ضامن مسئول بازپرداخت تسهیلات خواهد بود و به هیچ وجه نمیتواند از این مسئولیت شانه خالی کند اما اگر به هر شکلی، هم شما اقساط را پرداخت نکنید و هم ضامن به هر دلیلی این کار را انجام ندهد، نام هر دو به لیست سیاه بانک مرکزی وارد شده و طبق بخشنامه بانک مرکزی، دیگر امکان دریافت دستهچک و هیچگونه تسهیلات جدید را نخواهید داشت.
انتهای پیام