اخبارپول-رضا موسوی: با اعلام رسمی مدیر بازار مشتقه و ابزارهای نوین مالی بورس کالای ایران، نخستین گواهی سپرده خودرو به‌زودی در بورس کالا رونمایی می‌شود؛ اقدامی که می‌تواند تحولی اساسی در نحوه سرمایه‌گذاری، تأمین مالی تولید خودرو، و به‌تبع آن، کاهش سوداگری در بازار فیزیکی خودرو ایجاد کند.
این گواهی‌ها در گام اول برای خودروی کی‌ام‌سی T9 عرضه می‌شوند و هر گواهی معادل یک‌دَه‌هزارم از یک خودرو خواهد بود.
در ادامه، تأثیر این اقدام را بر سه محور اصلی بازار سرمایه، بازار خودرو و مردم، بررسی می‌کنیم:
تأثیر بر بازار سرمایه (بورس): تنوع بخشی و جذب سرمایه خرد
ورود خودرو به بازار گواهی سپرده، به معنای ایجاد یک دارایی مالی جدید برای سرمایه‌گذاران است. بورس با این اقدام در حال تبدیل شدن به بستر اصلی سرمایه‌گذاری در دارایی‌های غیر سنتی است. این ابزار نقدشوندگی را افزایش داده، امکان سرمایه‌گذاری پله‌ای در خودرو را فراهم می‌سازد. همچنین سرمایه‌گذاران خرد را به بورس جذب کرده و به تثبیت جایگاه بورس کالا به‌عنوان بازاری متنوع و تخصصی کمک می‌کند. بعلاوه وجود بازارگردان در این اوراق، تضمینی برای تداوم معاملات و کاهش نوسان‌های هیجانی در قیمت گواهی‌هاست.
تأثیر بر بازار خودرو: پایان واسطه‌گری سنتی؟
بازار خودرو در ایران سال‌ها با چالش‌هایی نظیر قیمت‌گذاری دوگانه، تقاضای کاذب و سودجویی دلال‌ها مواجه بوده است. با عرضه گواهی سپرده خودرو، معاملات خودرو وارد فضای شفاف و قانون‌مند بورس شده و خرید و فروش خودرو از حالت سنتی و غیرشفاف خارج شده و به فضای مالیاتی و قابل ردیابی منتقل می‌شود. همچنین تقاضای واقعی از تقاضای سرمایه‌ای قابل تفکیک خواهد شد. فشار تقاضا بر بازار فیزیکی نیز کاهش می‌یابد که می‌تواند به کنترل قیمت کمک کند. این ابزار به مرور می‌تواند جایگزین فروش‌های رانتی و قرعه‌کشی‌های پرحاشیه شود.
تأثیر بر مردم: مسیر تازه برای خرید خودرو و سرمایه‌گذاری
این ابزار مالی نوین، فرصتی استثنایی برای افرادی فراهم می‌کند که توانایی خرید کامل خودرو را ندارند، اما تمایل به سرمایه‌گذاری در این حوزه را دارند. از مزایای آن برای مردم می‌توان به امکان خرید تدریجی خودرو با گواهی‌های خرد، مشارکت در بازار خودرو بدون نیاز به خرید فیزیکی، استفاده از مزایای بورس نظیر شفافیت، کارمزد کم، و نقدشوندگی بالا و مصونیت از تورم بازار فیزیکی از طریق سرمایه‌گذاری مستقیم در دارایی پایه خودرو اشاره کرد. نکته مهم اینکه برای نخستین‌بار مردم می‌توانند مالکیت تدریجی خودرو را با پشتوانه قانونی و امن تجربه کنند.
بهر صورت، رونمایی از گواهی سپرده خودرو را می‌توان گامی بزرگ در مسیر مدرن‌سازی بازار خودرو و تعمیق مالی در بازار سرمایه کشور دانست. در صورت توسعه این ابزار برای سایر خودروها و ورود خودروسازان دیگر، می‌توان به مهار هیجانات بازار خودرو و ارتقاء فرهنگ سرمایه‌گذاری مولد در کشور امیدوار بود.
