ضیاء مصباح
در فهرست سازمان «شفافیت بین‌المللی» در سال گذشته میلادی، با ۲۹ امتیاز در رتبه ۱۳۱ قرار گرفته‌ایم و دانمارک همچنان در صدر این فهرست قرار دارد. امتیازی که ایران در سال گذشته میلادی کسب کرده، دو امتیاز بهتر از سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۴ میلادی است؛ بااین‌همه این کشور همچنان در رتبه پایین‌تری در مقایسه با کشورهای هم‌جوار و همسایه مانند جمهوری آذربایجان، پاکستان، کویت، ترکیه یا عربستان سعودی قرار دارد. وضعیت ایران در منطقه، از کشورهایی مانند افغانستان، عراق یا یمن و سوریه بهتر است؛ کشورهایی که همه در ۱۰ کشور پایانی این فهرست با مجموع ۱۷۶ کشور، قرار گرفته‌اند. بااین‌همه در چهار سال اخیر، ایران توانسته در کسب امتیاز «شفافیت بین‌المللی» پیشرفت کند و از ۲۵ امتیاز در سال ۲۰۱۳ به ۲۹ امتیاز در سال گذشته میلادی برسد، درحالی‌که در سال ۲۰۱۳ میلادی ۱۱ پله سقوط کرده بود. به نظر کارشناسان و تحلیلگران، سازمان «شفافیت بین‌المللی»، برای اندازه‌گیری پدیده فساد مالی در کشورها از خط‌کشی استفاده می‌کند به نام «شاخص ادراک فساد». این شاخص بر پایه نظرخواهی از فعالان اقتصادی و کسانی که در امور یک کشور صاحب‌نظر هستند، تهیه می‌شود. به‌همین‌ترتیب فساد مالی از دیدگاه این سازمان به معنی «سوء‌استفاده» از موقعیت سیاسی و دولتی با هدف دستیابی به منافع مادی و شخصی است. این سازمان فرادولتی در گزارش تازه خود تأکید کرده نابرابری و فساد، لازم و ملزوم یکدیگر هستند؛ آنچه به گفته «شفافیت بین‌المللی» به خاستگاهی برای رشد «پوپولیسم» و سیاست‌مداران عوام‌گرا در جهان تبدیل شده است. ٧٠ درصد تمام کشورهایی که تحقیقات و برآوردها در آنها انجام شده، کمتر از ۵۰ امتیاز از مجموع صد امتیاز گرفته‌اند، درحالی‌که بهترین‌ها در این رتبه‌بندی، اکثرا کشورهایی با دولت‌های باز، مطبوعات آزاد و آزادی‌های مدنی هستند؛ دانمارک در صدر فهرست و با اختلاف کمی پس از آن نیوزیلند، فنلاند، سوئد، سوئیس، نروژ، هلند، کانادا و آلمان قرار دارند. در میان ۲۵ کشور برتر، از قاره آسیا، سنگاپور، منطقه هنگ‌کنگ، ژاپن و امارات متحده عربی (رتبه ۲۴) نیز قرار دارند. رتبه‌بندی این سازمان نشان می‌دهد که اندازه، قدرت یا نفوذ سیاسی کشورها در جهان، تأثیر چندانی بر وضعیت فساد در آنها ندارد. وضعیت کشور کوچک آسیایی مانند بوتان یا جزیره سنت‌وینسنت و گرنادین‌ها در دریای کارائیب، به‌مراتب بهتر از کشورهایی مانند اسپانیا، ایتالیا یا روسیه است. روسیه و ایران با امتیاز و رتبه برابر، پایین‌تر از مکزیک، جیبوتی و توگو قرار دارند. ایالات متحده آمریکا نیز با کسب ۷۴ امتیاز در رتبه ۱۸ این جدول است.
به گفته سازمان «شفافیت بین‌المللی»، فقط درپیش‌گرفتن برخی تمهیدات زودگذر و فنی برای حل مشکل فساد کافی نیست. کشورها برای مبارزه واقعی با این پدیده شوم، به اصلاحات ریشه‌ای، گردش در ساختار قدرت و توزیع آن، رفاه در میان همه شهروندان و پاسخ‌گویی- همان‌طور که به‌دفعات آقای روحانی در سخنان خود اشاره تلویحی داشته‌اند- نیاز دارند.
ناگفته نماند که برون‌رفت از معضلات فعلی ایران، از نهاد دانشگاه و با گسترش رویکرد‌های علمی منطبق بر آخرین تحولات در جهان آغاز می‌شود. حال که وزیر جدید در سمت خود فعالیت می‌کند، امیدوارم با حضور رؤسای توانمند در دانشگاه‌ها که کلیددار اصلی تحولات هستند، در سه‌سال‌ونیم باقیمانده بتوان در این حوزه، مسیر درستی را دنبال کرد.
انتهای پیام
  |
 |
 |
 |
 |
 |
