اختصاصی اخبارپول – کالا یا تجمل؛ هدف رسانه ملی از تبلیغات چیست؟

اخبارپول – نیما مجدی*: مطابق با اصول ۲۳ و ۲۴ اصول و ضوابط آگهی های بازرگانی، مصوب در شورای بازرگانی آگهی های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، «آگهی نباید مروج تجمل‌گرایی باشد» و «آگهی نباید به‌گونه‌ای طراحی و ساخته شود که در آن مردم به مصرف بیش از نیاز و اسراف در استفاده از امکانات تشویق شوند.» اما با نگاهی گذرا به رسانه ملی درمی یابیم که این اصول هرگز اعمال نمی شوند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبارپول(poolpress.ir)، آنچه در پیام ها دیده می شود، ترویج سبک زندگی ای خلاف سبک زندگی ایرانی و تبلیغ مصرف گرایی است.
در پیام های بازرگانی ما، سفره‌ی ایرانی جای خود را به میز داده و تنها در مواردی که تبلیغ مربوط به رشته‌ی آش و یا کشک باشد و یا تبلیغات خاص در ماه رمضان، سفره رخ می نماید. در میان میهمانان و میزبانان اکثراً جوانان به چشم می خورند و بزرگ خانواده معنی ندارد. غذاها هم شکل آماده و فست‌فود گرفته اند و خبری از غذاهای اصیل ایرانی نیست، مگر زمانی که تبلیغ مربوط به برنج باشد که مجبورند خورشی کنارش بگنجانند!
نمی‌شود مخاطب رادیو و تلویزیون باشیم و با تبلیغات رنگارنگی که از این رسانه‌ منتشر می‌شود روبه رو نشویم. گرچه شنونده رادیو باشیم تا حد قابل توجهی از این حجم تبلیغاتی به دور هستیم و در تلویزیون است که این تبلیغات هم رنگ و بوی دیگری می‌گیرد و هم زمان بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد.
نمی شود که مخاطب تلویزیون باشید و روش زندگی ات را تغییر ندهید. این روزها تبلیغات رنگارنگ کالاها اتفاقی است که در جامعه ما پذیرفته شده است و چه بخواهیم یا نه بخشی از این تبلیغات شده ایم و فرهنگ مصرف گرایی را توسعه داده ایم.اگرچه رادیو و تلویزیون در این امر سهم بسزایی ایفا می کنند اما این که چقدر این روش با معیارهای ملی و اسلامی مطابق است باید مورد ارزیابی قرار بگیرد.
آنچه در حال حاضر بیشتر در رسانه ملی تبلیغ می‌شود به بانک‌ها و شرکت‌های خودروسازی و یا به محصولات خوراکی، کتاب‌ها و موسسات آموزشی و کنکور اختصاص دارد.از آنجایی که هزینه تبلیغات در تلویزیون بالا ست غالباً بخش خصوصی به ویژه در حوزه فرهنگی امکان خودنمایی در این بخش را ندارد و انحصار این تبلیغات در دست شرکت‌‌ها و نهادهای دولتی و یا وابسته به دولت و یا آن شاخه از بخش خصوصی است که درآمدهای بالایی داشته و توان پرداخت‌ هزینه‌های تبلیغات را دارند.
نوع خدمات و کالاهایی که در رسانه تلویزیون تبلیغ می‌شود بر چگونگی تبلیغات، پیامی که منتقل می‌کنند و در نهایت تاثیری که بر فرهنگ عمومی دارند تاثیر بسزایی دارد. به طور نمونه وقتی جامعه به کرات با تبلیغی که کودکان و نوجوانان را به پس‌انداز بانکی برای خرید مسکن در بزرگسالی تشویق می‌کند روبه رو می‌شود در نهایت این تفکر در نسل جوان آن نهادینه خواهد شد که مهم‌ترین دغدغه‌شان گردآوردن پول و خرید یک خانه است.
با توجه به اینکه فلسفه وجودی تبلیغات تاثیرگذار حداکثری، با هدف متقاعد کردن مخاطب به استفاده از یک محصول و خدمات خاص است در نتیجه دقت نظر بر محتوا و ساختار آنها تلاشی مضاعف را می‌طلبد و رصد کردن تاثیرات اجتماعی و فرهنگی آنها نیز لازم است در دستور کار قرار گیرد. بهتر است محتوای تبلیغاتی که از سوی رسانه هایی چون تلویزیون و رادیو اشاعه می‌شود و همچنین ساختار آنها با ساختار فرهنگی کشور مطابق باشد.
علاوه بر سبک ظاهری و محتوایی پیام ها، مورد دیگری که مردم را به مصرف هرچه بیشتر تشویق می کند، تعیین جوایز وسوسه کننده است. طبق اصل ۲۵ قوانین پیام های بازرگانی، «تعیین جایزه برای تشویق مخاطبین آگهی به خرید و مصرف بی‌رویه مجاز نیست.» اما بسیاری از تبلیغات ما کاملاً خلاف این اصل را رعایت کرده و جوایز میلیونی برای خرید محصولاتشان در نظر گرفته اند. حتی مجریان باسابقه‌ی تلویزیون هم به‌مانند سرکردگانی بی اراده از محصول مشخص‌شده در قالب برنامه هایی تعریف می کنند.
که نمونه آن را می توان تبلیغ آقای رامبد جوان در برنامه خندوانه مشاهده کرد.
رسانه ملی از نامش پیداست. رسانه ای که با وجود قدیمی شدنش در مقابل رسانه های اجتماعی اما هنوز اعتبارش را کم و بیش حفظ کرده است. رادیو و تلویزیون سالهاست که به خاطر یکی از مهمترین وظایفش که همان آموزش است دچار تغییر و تناقص شده به شکلی که این روزها هر کدام از این رسانه های در مسیر حرکت خود مصرف گرایی را به جای صرفه جویی اشاعه داده اند. اگرچه در این میان رسانه ملی به فکر منافع خود است اما مسئولان هم در این خصوص کوتاهی کرده اند.
*کارشناس ارشد ارتباطات
انتهای پیام