لیلی خامنه*: اگر از قدیمی‌ترهای بازار سهام از پدیده‌یی به نام «توفان سرمایه‌گذاری» پرسش کنیم، ممکن است بسیاری از آنها برای پاسخ به این سوال به کارنامه بورس تهران در سال ۸۳ ارجاع دهند، شاخص مالی بورس تهران در ۵ مهرماه سال ۸۲ برابر با ۱۴۶۲۷ واحد بود که این رقم در فروردین ماه سال ۸۳ به ۲۳۲۰۲ واحد و در مهرماه ۸۳ یک‌باره به ۴۴۶۷۹ واحد صعود کرد و رکودی شیرین و خاطره‌انگیز برای سهامداران خود به جا گذاشت، اما قضایا به همین جا ختم نشد و پس از چندی اوضاع دگرگون شد و یک‌باره روزهای تلخ جای این روزهای پرسود را گرفتند و شاخص کل به ۲۰ هزار واحد سقوط کرد.
اگرچه ورود دکتر عبده تبریزی به ریاست سازمان کارگزاران بورس در سال ۸۲ نوید توسعه همه‌جانبه بورس را می‌داد اما دقیقا در دوران مدیریت وی بود که این بحران اساسی در بورس رخ داد که این مدیر با تجربه نیز برای کنترل اوضاع بحرانی در بورس از روش حجم مبنا استفاده کرد، حال بعد از ۹ سال بورس دوباره روزهایی مشابه همان سال را تجربه می‌کند، شاخص کل بورس تهران از مهرماه سال جاری به دنبال نوسان نرخ دلار و رشد تورم یک‌باره راه‌های افزایش را برای خود باز دید تا اینکه پس از تغییر دولت دهم و آمدن دولتی با نگرش‌های اعتدالی و گشوده شدن درهای مذاکره با غرب شاخص کل در نیمه اول دی ماه موفق به فتح قله ۸۹ هزار واحدی شد و در آستانه رسیدن به یک رکورد بی‌سابقه درتاریخ ۴۶ ساله خود بود که پایش لغزید و به همان سرعتی که رشد کرده بود سقوط کرد.
در این میان یک سوال اساسی ذهن بسیاری از سهامداران و فعالان بازار سرمایه را مشغول کرده است، «آیا روزهای تلخ سال ۸۳ در حال تکرار است؟»
بهروز خدارحمی، دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران در پاسخ به سوال «اعتماد» مبنی بر اینکه آیا ممکن بورس تهران دوباره تجربیات سال ۸۳ را تجربه کند، پاسخ داد: هرچیزی برای بورس امکان پذیر است اما درصد تحققش بسیار بسیار پایین است چرا که در این صورت ما سال ۸۳ را یک کف در نظر می‌گیریم برای کاهش.
وی اضافه کرد: در بورس هر نوسانی امکان دارد خیلی از نوسانات به شرایطی وابسته است که از آن به نام ریسک سیستماتیک بازار نام برده می‌شود به این معنی که هرگونه سیاستگذاری کلان ریسک بازار را کاهش و افزایش می‌دهد و روی ریسک سیستماتیک اثر مستقیم دارد در نتیجه با توجه به فضای کنونی یعنی آمدن دولتی جدید و افزایش تعامل ایران با دنیای غرب و تبدیل ایران به محلی برای جذب سرمایه و از سویی دیگر نبود هیچ بازار جایگزین به عنوان رقیب بازار سرمایه برای جذب نقدینگی تمام این عوامل تایید کننده این مهم است که بازار سرمایه پررونق‌تری نسبت به قبل داشته باشیم به همین دلیل تاکید می‌کنم که وضعیت کنونی اصلا با سال ۸۳ قابل مقایسه نیست.
از وی پرسیدیم که رونق را چطور ارزیابی می‌کند که وی پاسخ داد: متاسفانه بسیاری رونق بازار سهام را دربالارفتن دماسنج شاخص می‌بینند در صورتی که رونقی که در بازار سرمایه داشته‌ایم اثرش با چند ماه تاخیر بوده تا شرکت‌ها از این فرصت متنفع شوند و بورس برای آنها جایی باشد برای تامین مالی و ایجاد یک شرایط ایده‌آل برای خود.
وی تاکید کرد: متاسفانه به دلیل نوسانات عجیب و غریب در اقتصاد کشور در چند سال اخیر و رخ دادن یک التهاب و اتفاق و خبر جدید در همین زمان‌ها، مردم ما عادت کرده‌اند به داشتن نگرش کوتاه‌مدت زیرا تحقق برنامه بلندمدت را غیرقابل پیش‌بینی می‌دانند در حالی که هدیه دولت جدید دقیقا برخلاف دولت قبل است، دولت آقای روحانی آمده است تا آرامش و ثبات را در بازار برقرار کند تا در سایه چنین سیاستی سرمایه‌داران سودی کمتری اما مستمر دریافت کنند.
مقایسه بازار سال ۸۳ با سال ۹۲
برای درک بهتر وضعیت سال ۸۳ و عدم شباهت وضعیت آن زمان تالار شیشه‌یی با امروز بد نیست بدانیم که در آن زمان بورس بازاری بسیار کوچک و با کمبود نقدینگی زیادی مواجه بوده به طوری که کل ارزش بازار بورس تهران در آن زمان ۴۴ میلیارد دلار بوده که این ارزش بازار بورس تهران در مقایسه با بورس‌های دنیا از رتبه بسیار پایین برخوردار است، در همان موقع از۴۲۰ شرکت عضو تابلو تنها ۲۰۰ شرکت دارای معاملات منظم در بورس بوده‌اند و گردش سرمایه روزانه سهام در بورس تهران پایین رقم در دنیا بوده است.
مصطفی امید قائمی که در همان زمان نظارت بر بورس را برعهده داشته و امروز نیز از کارشناسان ارشد بازار سهام محسوب می‌شود در این باره معتقد است: در حال حاضر کشور در یک شرایط امیدواری اقتصادی به سرمی برد درصورتی که درسال ۸۳ هیچ کدام از شرایط امروز حاکم نبود و به نظر اصلا وضع کنونی قابل مقایسه با آن زمان نیست.
او با بیان اینکه درحال حاضر شرکت‌های قدرتمندی به تابلو آمده‌اند، افزود: درسال ۸۳ در مجموع روی ۲۰۰ شرکت معامله سهام انجام می‌شد درصورتی که امروز ارزش سه شرکت غول‌پیکر بورسی مانند هلدینگ خلیج فارس، فولاد و مس از ارزش کل بازار سرمایه آن موقع بیشتر است.
وی اضافه کرد: در سال ۸۳ براساس برآوردها تعداد کسانی که در سال یک‌بار دادوستد سهام می‌کردند کمتر از ۱۰۰ هزار نفر بود و تعداد کارگزاران ۵۴ واحد و تعداد ایستگاه‌های فعال نیز ۷۰ تا ۸۰ تا بود در صورتی که امروز بیش از ۱۱۰ کارگزاری فعال و بالای ۷۰۰، ۸۰۰ ایستگاه فعال در بورس داریم.
امید قائمی اضافه کرد: به اعتقاد من شرایط کنونی بازار هیچ شباهتی با آن موقع ندارد، در آن موقع بازار بورس قانون جامع بورس را که در سال ۸۴ به تصویب رساند، نداشت و بسیاری از ابزارها را نیز برای حفظ سرمایه در اختیار نداشت اما امروز بازاری پیشرفته با ابزارهای متعدد در اختیار مدیران بورسی است و نوسان و افت و خیز از شیرینی‌های بازار محسوب می‌شود و این وضع نیز موقتی است و باسابقه‌های بازار می‌دانند که چطور از این وضع بیشترین سود را ببرند.
سکوت دولتمردان اقتصادی جایز نیست
مدیرحراست سازمان بورس در آن زمان، حسین خزلی خرازی با بیان اینکه هیچ مشابهتی میان سال ۹۳ و ۸۳ وجود ندارد سخنان خود را این طور ادامه داد: سال ۸۳ سال پایانی دولت هشت ساله بود و دولت درحال دست به دست شدن از دولتی به دولت دیگر با دو دیدگاه کاملا متضاد و مخالف بود.
وی افزود: در سال ۹۳ دولتی جدید بر سرکار آمده است که انسجام مدیریتی بهتری دارد و اگر موفق باشد در عرصه بین‌المللی حلقه محاصره تحریم‌ها را کاهش دهد موفقیت خوبی را کسب کرده است.
خزلی خرازی که درحال حاضر از کارشناسان و فعالان باسابقه بازار سهام است، ادامه می‌دهد: شرایط امروز بورس تهران از نظر قوانین و مقررات، زیرساخت‌ها، فناوری اطلاعات، حجم معاملات، ارزش بازار، تنوع صنایع در بورس، بزر گی و اندازه صنایع در بورس به هیچ عنوان مشابهتی با سال ۸۳ ندارد.
وی تاکید کرد، هر سقوطی را نمی‌توان به سقوط قبل پیوست داد و به اعتقاد من وضعیت کنونی بازار ناشی از یک وحشت در بازار در واکنش بیش از اندازه سرمایه‌گذاران حقیقی به شرایط و تصمیمات بیرون از بورس مرتبط دانست که البته این امر نیز ناشی از بی‌تجربگی آنهاست تنها نکته مبهم امروز بورس این است که چرا مسوولان ارشد واکنش نشان نمی‌دهند در صورتی که درب حران سال ۲۰۰۸ بانک‌های مرکزی حتی بانک اروپا ۷۵۰ میلیارد دلار به به بانک‌ها برای خرید سهام اجازه دادند تا به کمک بازار سهام بیایند، در حالی که با سقوط بیش از حد شاخص کل در این روزها، وزیر اقتصاد، شورای بورس و بانک مرکزی هیچ کدام درراستای حمایت از بازار اقدامی جدی نمی‌کنند.
وی اظهار داشت: دولت در سال ۹۳ نیاز به رونق بازار سرمایه دارد و برای رسیدن به این رونق باید سیگنال‌هایی مثبت برای حمایت عملی از بازار به سوی تالار بفرستد.
منبع: اعتماد
  |
 |
 |
 |
 |
