شرط موفقیت بازار باز بانکی در کنترل نقدینگی

به گزارش اخبارپول به نقل از ایسنا، نظام پولی و بانکی به دلیل نقش تعیین‌کننده در سیاست‌های پولی و اعتباری و به عنوان یک قدرت اقتصادی مهم در اختیار دولت، می‌تواند با اتخاذ سیاست‌های مناسب و هماهنگ با اهداف کلان اقتصادی و بکار بردن ابزارهای کنترل، نقدینگی را به سمت فعالیت‌های مولد اقتصادی هدایت کند و با افزایش ثبات اقتصادی زمینه را برای شکل‌گیری سرمایه‌گذاری، اشتغال، تولید و… فراهم کند.
در این میان جدیدترین اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی، نشان‌گر این است که حجم نقدینگی در آذرماه سال جاری معادل ۲۲ هزار و ۶۲۳ هزار میلیارد ریال است که نسبت به مدت مشابه پارسال ۲۸.۲ درصد افزایش داشته است.

افزایش ۴۸.۶ درصدی حجم پول در آذر امسال

همچنین، حجم پول در این دوره معادل ۳۶۳ هزار و ۴.۸ میلیارد ریال بوده که ۴۸.۶درصد نسبت به آذر ماه سال قبل افزایش داشته و حجم شبه پول نیز با ۲۴.۹ درصد رشد، معادل ۱۸۹ هزار و ۸۸.۳ میلیارد ریال است.
علاوه بر این، اخیرا رئیس کل بانک مرکزی درباره رشد نقدینگی توضیحاتی ارائه کرده است که طبق گفته وی، آمار به صورت غیر رسمی نشان دهنده ۲۸ درصد رشد نقدینگی بوده و معادل ۲۵ درصد هم نسبت به میانگین ۵۰ سال گذشته، رشد داشته است.

دلیل افزایش رشد نقدینگی از زبان همتی

این مقام مسئول ضمن اشاره به اینکه رشد نقدینگی خوب نیست و باید آن را کنترل کنیم، گفته که سه درصدی که امسال نسبت به میانگین بیشتر شده، نشان دهنده این است که ذخایر ارزی خالص ما افزایش یافته است. بانک مرکزی چند میلیارد دلار ارز برای رشد ذخایر خریداری کرده که این موضوع باعث شده رشد نقدینگی از میانگین ۵۰ساله بیشتر شود. البته رشد ۲۸ درصدی نقدینگی، رکورد جدید نیست و در طول سال‌های گذشته رشد نقدینگی از این میزان هم بیشتر بوده است.
حال در این زمینه، محمود جامساز، اقتصاددان درباره رشد نقدینگی و چگونگی کنترل آن به ایسنا گفت: مساله نقدینگی در اقتصاد ایران جدید نیست و ذات اقتصاد دولتی، سیاسی، سرمایه داری، نفتی و ایدئولوژیک است. بخش زیادی از نقدینگی به سمت بخش مسکن رفته که اکنون اقتصاد ما در این بخش و بخش‌های دیگر قفل شده که این موضوع آثار تورمی بسیاری داشته است.

افزایش نقدینگی چگونه منجر به تورم می‌شود؟

وی اظهار کرد: از آنجا که افزایش نقدینگی از سمت کسانی که از این نقدینگی استفاده می‌کنند، ایجاد تقاضا می‌کند و در آن بازه زمانی عرضه ثابت است، این امر موجب افزایش قیمت‌ها و تورم می‌شود. سیاست‌های بانک مرکزی شامل کنترل ارزش پول ملی، کمک به رشد اقتصادی و جلوگیری از تورم است اما بانک مرکزی به دلیل مستقل نبودن از دولت و تزریق پول بر این امر دامن می‌زند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: در حال حاضر با توجه به کاهش درآمدهای نفتی محدودیت‌ها بیشتر خواهد شد؛ در نتیجه با کمبود ارزی دولت مجبور می‌شود به بانک مرکزی مراجعه کند، هزینه خدمات دولتی را افزایش دهد یا عوارض را افزایش بدهد. زمانی که دولت از طریق استقراض از بانک مرکزی پول تزریق می‌کند، در واقع این پول با افزایش تورم از جیب مردم دریافت می‌شود و تا زمانی که نقدینگی به سمت فعالیت‌های مولد حرکت نکند اقتصاد ما سر و سامان نخواهد گرفت.

ملزومات کنترل نقدینگی با بازار باز بانکی

جامساز با اشاره به نقش عملیات بازار باز بانکی در کنترل نقدینگی، خاطرنشان کرد: عملیات بازار باز بانکی یکی از ابزارهای کنترل بانک مرکزی برای نرخ بهره است. اگر این عملیات در یک سیستم اقتصاد آزاد رقابتی و توسط بانک مرکزی اجرا شود، یکی از ابزارهای بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی و تورم است اما به دلیل فساد، طرح‌ها در کوتاه مدت نتیجه می‌دهند و در بلند مدت دوام نخواهند داشتکه به زیان اقتصاد خواهد بود.
وی در پایان افزود: عملیات بازار باز بانکی با توجه به میزان نقدینگی و فسادی که در اقتصاد وجود دارد و بازار سرمایه‌ای که حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد شرکت‌های دولتی در آن حاکمیت دارند، نمی‌تواند چندان تامین مالی برای اقتصاد داشته باشد.